แหล่งเรียนรู้ บ้านหัวตากล้า หมู่ที่ 8 ตำบลบ้านปิน ( การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและสืบสานวัฒนธรรมประเพณีท้องถิ่น)

บ้านหัวตากล้า หมู่ที่  8  ตำบลบ้านปิน อำเภอลอง  จังหวัดแพร่

…………………………………………

ส่วนที่  1  สภาพทั่วไปของหมู่บ้าน

ประวัติหมู่บ้าน

บ้านหัวหัวตากล้า หมู่ที่ 8 ตำบล บ้านปิน เป็นหมู่บ้านที่แยกออกมาจากบ้านทุ่งตากล้า หมู่ที่ 3 ฉะนั้นประวัติความเป็นมาก็คงเหมือนกับบ้านทุ่งตากล้า คือ เป็นหมู่บ้านที่มีพื้นที่ในการทำนาและมีที่ราบลุ่มอยู่ทางตอนเหนือ ( หัวบ้าน ) ก่อนจะทำนาราษฎรจะใช้พื้นที่บริเวณหัวบ้านนี้ หว่านกล้า เพื่อใช้ในการดำนา จึงเรียกว่าบ้านหัวตากล้า ในปัจจุบันมีการเขียนชื่อหมู่บ้านที่ผิดเพี้ยนไป เช่น บ้านหัวตะกล้า ซึ่งแปลว่าบ้านตระกล้าใส่ของ และเป็นความหมายที่ผิดไปจากตำนานที่เล่าขานสืบต่อกันมาการเขียนที่ถูกต้องตามความหมายคือ บ้านหัวตากล้า

ที่ตั้ง

บ้านหัวตากล้าอยู่ทางทิศใต้ขององค์กาลบริหารส่วนตำบลบ้านปิน มีพื้นที่ประมาณ 2,800 ไร่ ห่างจากที่ว่าการอำเภอ 7 กิโลเมตร

อาณาเขต

ทิศเหนือ                ติดต่อกับ                หมู่ 2 ตำบลบ้านปิน

ทิศใต้                      ติดต่อกับ                หมู่ 5 ตำบลบ้านปิน

ทิศตะวันออก       ติดต่อกับ                หมู่ 2 และ 5 ตำบลบ้านปิน

ทิศตะวันตก          ติดต่อกับ                หมู่ 3 ตำบลบ้านปิ

การคมนาคม

บ้านหัวตากล้ามีเส้นทางคมนาคมที่สะดวกสบาย ถนนภายในหมู่บ้านเป็นถนนคอนกรีตเสริมไม้ไผ่มีถนนหลวงระหว่างจังหวัดผ่านหมู่บ้าน ระยะทางห่างจากอำเภอ 6 กิโลเมตร ใช้เวลาในการเดินทางประมาณ 15 นาที

ลักษณะภูมิประเทศ/ลักษณะภูมิอากาศ

บ้านหัวตากล้าประกอบไปด้วยพื้นที่ราบสลับเนินเขาติดต่อป่าสงวนแห่งชาติ ฤดูแล้งได้รับน้ำในการทำการเกษตรและปลูกพืชผักจากอ่างเก็บน้ำหมู่ 1 การทำนาต้องอาศัยน้ำจากน้ำฝนถ้าปีใดฝนไม่ตกตรงกับฤดูกาล การทำนาจะได้ผลผลิตต่ำ

ประชากร

บ้านหัวตากล้ามีจำนวนครัวเรือนทั้งหมด 177 ครัวเรือน ประชากรชาย 291 คน หญิง 287 คน รวม 578 คน

ประชากรนับถือศาสนาพุทธ

สภาพทางเศรษฐกิจ

ราษฎรประกอบอาชีพทางการเกษตรคือการทำนาเป็นหลัก อาชีพรองได้แก่ การปลูกพืชผัก การค้าขาย การทอผ้าและการรับจ้าง เศรษฐกิจของหมู่บ้านอยู่ในระดับที่พึ่งพาตนเองได้ รายได้เฉลี่ยประชากร 30,000.- บาท/คน/ปี

สถานที่บริการ

1. ร้านค้าภายในหมู่บ้าน จำนวน 8  แห่ง
2. อยู่ซ่อมรถยนต์ จำนวน  1  แห่ง
3. ร้านตัดผม จำนวน  1  แห่ง
4. ที่อ่านหนังสือพิมพ์ จำนวน  1  แห่ง
5. ศาลาหมู่บ้าน จำนวน  2  แห่ง
6. หอกระจายข่าว จำนวน  1  แห่ง
7. ประปาหมู่บ้าน จำนวน  1  แห่ง
8. ร้านค้าวัสดุก่อสร้าง จำนวน  1  แห่ง

ข้อมูลสถาบัน/กลุ่ม/กลุ่มอาชีพ/กองทุน

1. กองทุนหมู่บ้าน บ้านหัวตากล้า จัดตั้งเมื่อ พ.ศ.2544 เงินกองทุน 1,200,000.-บาท
2. กลุ่มสตรีทอผ้าจัดตั้งเมื่อ พ.ศ.2545 สมาชิก 63 คน
3. กลุ่มอาชีพทอผ้า จัดตั้งเมื่อ พ.ศ.2546 สมาชิก 75 คน
4. กลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิต จัดตั้งเมื่อ พ.ศ.2545 สมาชิก 110 คน
5. กลุ่มแปรรูปและถนอมอาหาร จัดตั้งเมื่อ พ.ศ.2548 สมาชิก 62 คน

ส่วนที่ 2 การประเมินสถานการณ์พัฒนาหมู่บ้าน

ข้อมูลความจำเป็นพื้นฐาน

สรุปผลการสำรวจข้อมูล จปฐ. ปี 2551 บ้านหัวตากล้า หมู่ที่ 8 ตำบลบ้านปิน มีตัวชี้วัดที่ไม่ผ่านเกณฑ์ จำนวน 2 ตัวชี้วัดคือ

ข้อเสนอแนะและแนวทางแก้ไข

1. จัดหาทุนการศึกษา
2. ส่งเสริมและสนับสนุนเงินทุนในการประกอบอาชีพให้กับครอบครัว
3. สาธารณสุขให้ความรู้โทษพิษภัย และโรคอันอาจจะเกิดจากการสูบบุหรี่
4. อสม. , ผู้นำชุมชน รณรงค์ต่อต้านการสูบบุหรี่
5. ร้านค้าภายในชุมชน / หมู่บ้านลดการจำหน่ายบุหรี่

ผลการวิเคราะห์ข้อมูล กชช. 2ค ปี2550

สรุปการวิเคราะห์ข้อมูล กชช. 2 ค บ้านหัวตากล้า เป็นหมู่บ้านเร่งรัดพัฒนา  ระดับ  2

ผลการวิเคราะห์ศักยภาพชุมชน (SWOT  ANALYSIS)

ส่วนที่  3  โครงการ/กิจกรรม และผลการพัฒนาหมู่บ้านในรอบปีที่ผ่านมา

บ้านหัวตากล้า ได้รับงบประมาณสนับสนุนด้านโครงการ/กิจกรรม จากส่วนราชการต่างๆ ประกอบด้วย องค์การบริหารส่วนตำบล  องค์การบริหารส่วนจังหวัด  ปกครอง  พัฒนาชุมชน  เกษตร  สาธารณสุข  ประมง  ปศุสัตว์ ฯลฯ ปรากฏผลการพัฒนา  ดังนี้

ด้านเศรษฐกิจ

1. ส่งเสริมอาชีพและสนับสนุนงบประมาณเพื่อเป็นทุนหมุนเวียนให้กับสมาชิกกลุ่มอาชีพทอผ้า ทำหน่อไม้ปีบ ปลูกถั่วเหลือง
2. ปล่อยปลาบริเวณอ่างเก็บน้ำ สระเก็บน้ำ ของกลุ่มเยาวชน สระเก็บน้ำของเกษตรกร เพื่อเพิ่มแหล่งอาหารโปรตีนและประชาชนมีรายได้เสริม

ด้านสังคม

1. จัดตั้งหมู่บ้านปลอดยาเสพติด ส่งเสริมความรู้ ความเข้าใจ โทษและพิษภัยของยาเสพติด 2. อบรมตำรวจบ้าน ป้องกันปัญหายาเสพติด ความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน

งานจราจร

3. การแข่งขันกีฬาท้องถิ่นสัมพันธ์ สร้างความสามัคคี การออกกำลังกาย ห่างไกลยาเสพติด
4. อบรมฟื้นฟูการพัฒนาสตรี สร้างอาชีพเสริม เพิ่มรายได้ สร้างความสามัคคี ความเข้มแข็งของกลุ่ม/เครือข่าย
5. สงเคราะห์ผู้ด้อยโอกาส ผู้ไร้ที่พึ่ง คนพิการ คนชราซึ่งขาดผู้ดูแล เป็นการแสดงให้เห็นว่าสังคมมิได้ทอดทิ้งเขาเหล่านั้น เพราะเขาก็เป็นส่วนหนึ่งของชุมชน

ด้านโครงสร้างพื้นฐาน

1. ก่อสร้างถนน ดสม. ตามซอยในหมู่บ้าน ประชาชนได้รับความสะดวกในการสัญจรไปมาภายในหมู่บ้าน
2. ติดตั้งไฟฟ้าสาธารณะ(ไฟกิ่ง) ป้องกันอุบัติเหตุในเวลากลางคืนและความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน
3. ซ่อมแซมถนนลูกรัง ทำให้เกษตรกรขนถ่ายผลผลิตทางการเกษตรได้อย่างสะดวก รวดเร็ว

ด้านแหล่งน้ำ

1. ก่อสร้างทางระบายน้ำ คสล. ดาดลำเหมืองคอนกรีตเพื่อระบายน้ำเข้าสู่พื้นที่ทำการเกษตร
2. ปรับปรุงระบบประปาหมู่บ้าน เพื่อประชาชนมีน้ำสะอาด อุปโภคบริโภคอย่างเพียงพอ

ด้านสาธารณสุข

1. ฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า ทำให้สุนัขและแมวไม่เป็นโรคพิษสุนัขบ้า
2. แจกทรายอะเบทและพ่นหมอกควัน กำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ยุง ป้องกันโรคไข้เลือดออกและไข้สมองอักเสบ
3. สนับสนุนการดำเนินงานโครงการชุมชนร่วมใจต้านภัยโรคไข้ฉี่หนู

ด้านการเมือง

1. ส.อบต. ได้รับการฝึกอบรมสมนา เพิ่มพูนความรู้เพื่อนำมาใช้ในการปฏิบัติงาน
2. การให้บริการข้อมูลข่าวสาร

ด้านการศึกษาและวัฒนธรรม

1. ได้รับงบประมาณสนับสนุนโครงการอาหารกลางวันและอาหารเสริม(นม) ให้แก่โรงเรียน
2. สนับสนุนการจัดกิจกรรมเนื่องในวันเด็กแห่งชาติ

ด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

1. อบรมการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ส่งเสริมเยาวชนรักและไม่ทำลายป่าไม้ต้นน้ำลำธาร
2. โครงการปลูกต้นไม้สองข้างทางถนน เพิ่มร่มเงาและทัศนียภาพที่สวยงาม

ส่วนที่ 4 ผลการวิเคราะห์ประเมินชุมชน

จากการวิเคราะห์ข้อมูลและการสังเคราะห์ศักยภาพชุมชนโดยผ่านเวทีประชาคม พบว่า

1. ผู้นำชุมชนเข้มแข็ง ชุมชนให้ความเคารพนับถือผู้นำ ปราชญ์ชาวบ้านมีกลุ่ม/องค์กรชุมชน เข้มแข็ง เช่น กองทุนหมู่บ้าน(กทบ.) กลุ่มทอผ้า อสม. กพสม. และกลุ่มเยาวชน เป็นต้น
2. ชุมชนมีความสามัคคี พึ่งพาอาศัยกัน ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน วิถีชีวิตมีการสืบทอดประเพณีวัฒนธรรมแบบไทยล้านนา
3. อาชีพเสริมของชุมชนคือ การทอผ้า ซึ่งสร้างรายได้และเป็นการสืบทอดภูมิปัญญาดั้งเดิมรวมถึงการถ่ายทอดสู่เยาวชนรุ่นหลังอย่างดียิ่งและการปลูกพืชผักสวนครัว เพื่อบริโภคภายในครอบครัว
4. ประชาชนมีรายได้เฉลี่ย 31,000.-บาทต่อคนต่อปี (จปฐ. ปี 2564)

ส่วนที่ 5 แนวโน้มทิศทางการพัฒนาหมู่บ้าน

วิสัยทัศน์ของหมู่บ้าน

หมู่บ้านการเกษตร วิถีชีวิตแบบเศรษฐกิจพอเพียง อนุรักษ์สิ่งแวดล้อม

ยุทธศาสตร์การพัฒนา

– พัฒนาและส่งเสริมอาชีพตามแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง

– เสริมสร้างความเข้มแข็งชุมชน

– อนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและสืบสานวัฒนธรรมประเพณีท้องถิ่น

อัตลักษณ์ของหมู่บ้าน

หมู่บ้านที่มีความอุดมสมบูรณ์ด้วยพืชผลทางการเกษตร

ตำแหน่งการพัฒนาหมู่บ้าน

ส่งเสริมการปลูกส้มเขียวหวาน  ข้าวโพด เลี้ยงสัตว์  เลี้ยงปลาและการทอผ้า

ส่วนที่ 6 ข้อเสนอแนะของนักพัฒนา

1. บ้านหัวตากล้า หมู่ที่ 8 เป็นหมู่บ้านการเกษตร ทำนา ปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์และทำสวนส้มเขียวหวาน ปัญหาที่เกิดขึ้นแก่เกษตรกรคือ เรื่องแหล่งทำการเกษตร ปุ๋ยและราคาผลผลิต

เรื่องแหล่งน้ำการเกษตร ควรนำน้ำจากอ่างเก็บน้ำภายในหมู่บ้านมาใช้ประโยชน์ให้มากกว่านี้ โดยมีการบริหารจัดการที่ดี

เรื่องปุ๋ย ควรแนะนำส่งเสริมให้เกษตรกรใช้ปุ๋ยชีวภาพ ปุ๋ยคอก โดยเฉพาะการรวมตัวกันเป็นกลุ่มเกษตรกรใช้ทรัพยากรภายในท้องถิ่นให้เกิดประโยชน์สูงสุดคือ โรงงานปุ๋ยชีวภาพที่บ้านอ้ายลิ่ม หมูที่ 5 ตำบลทุ่งแล้ง

เรื่องราคาพืชผลทางการเกษตร ต้องแนะนำให้เกษตรกรลดต้นทุนการผลิต โดยเฉพาะส้มเขียวหวาน ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ ผลผลิตต้องมีคุณภาพและได้มาตรฐาน เกษตรกรจะถูกเอารัดเอาเปรียบจากพ่อค้าตลอดเวลา

2. นอกจากอาชีพหลักทางการเกษตรแล้ว ราชการควรส่งเสริมอาชีพรอง เพื่อเป็นรายได้เสริมของครอบครัว เช่น กลุ่มทำปลาร้า กลุ่มทอผ้า โดยยึดแนวการดำเนินชีวิตแบบเศรษฐกิจพอเพียง
3. การส่งเสริมความมั่นคงของสถาบันครอบครัว เนื่องจากเยาวชนได้รับแบบอย่างพฤติกรรมของต่างประเทศ จากสื่อต่างๆเช่น โทรทัศน์ หนังสือพิมพ์ โทรศัพท์มือถือ ชุมชนจะต้องหันกลับมาดูครอบครัว ส่งเสริมความเป็นอยู่แบบไทย จัดตั้งศูนย์พัฒนาครอบครัวในชุมชน ชมรมดนตรีไทยและการจัดการแข่งขันกีฬา เป็นต้น